پایگاه تحلیلی «نشنال» در گزارشی مینویسد: «به سرزمین زیبایی و فرصت خوش آمدید» این عبارتی است که توجه مسافران را هنگام خروج از هواپیما در فرودگاه بینالمللی مسقط به خود جلب میکند. این جمله، چیزی بیش از یک عبارت تبلیغاتی روی دیواری خاکستری بود؛ چرا که روز شنبه، دیداری میان دو رقیب دیرینه، به فرصتی برای صلح در منطقه تبدیل شد.
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، ریاست هیأت ایرانی را بر عهده داشت، در حالی که استیو ویتکاف، نماینده آمریکا در امور خاورمیانه، ریاست هیأت آمریکایی را بر عهده داشت. این ترکیب میتوانست نویدبخش ناامیدی و شکست باشد، اما در کمال شگفتی، این دیدار کورسوی امیدی گشود؛ پس از مذاکرات غیرمستقیم و مواجههای کوتاه اما غیرمنتظره، دو طرف توافق کردند گفتوگوها برای دستیابی به توافق جدید هستهای ادامه یابد.
هر دو طرف آنچه را که میخواستند به دست آوردند. ایران بر این نکته پافشاری داشت که مذاکرات بهصورت غیرمستقیم و با میانجیگری عمان برگزار شود، پیششرطی که پذیرفته شد. این در حالی بود که دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، در کنار بنیامین نتانیاهو نخستوزیر اسرائیل اعلام کرده بود ایالات متحده آماده گفتوگوی مستقیم با ایران است.
علی واعظ، مدیر پروژه ایران در اندیشکده گروه بحران، در اینباره گفت: ایران گشایش غیرمستقیم خود را بهدست آورد و آمریکا نیز به تماس مستقیم دست یافت.علی واعظ، مدیر پروژه ایران در اندیشکده گروه بحران، در اینباره گفت: «ایران گشایش غیرمستقیم خود را بهدست آورد. آمریکا نیز به تماس مستقیم دست یافت. آنچه بهعنوان تمرین ابتدایی تعریف شد، به هر دو طرف این امکان را داد که به پایتختهای خود بازگردند و از سرگیری گفتوگوها را برنامهریزی کنند.»
با نزدیک شدن به ماه اکتبر، زمانی که محدودیتهای کلیدی توافق هستهای برجام به پایان میرسد، فشارها بر ایران برای پایبندی به توافقی جدید پیش از بازگشت تحریمها افزایش یافته است. این بار، چهرهها تازه بودند، فضای حاکم متفاوت بود و مخاطرات منطقهای بیش از هر زمان دیگری است؛ در صورتی که کاهش تنش و مهار بحران، در اولویت قرار نگیرد. خبر خوب از نگاه کارشناسان این است که در فضای امروز، احتمال رسیدن به توافق، حداقل در سطح مقدماتی بیشتر از گذشته است.
در این فضای در حال تغییر، مسعود پزشکیان، رئیسجمهور ایران، روز چهارشنبه لحنی متفاوت اتخاذ کرد؛ او با استقبال از سرمایهگذاران آمریکایی، از گفتار تقابلی معمول فاصله گرفت، رفتاری کمسابقه در قبال دشمن سنتی تهران. در سوی دیگر، «مورگان اورتگاس» معاون نماینده ویژه آمریکا در امور خاورمیانه، در گفتوگو با نشنال گفت که در دولت ترامپ مقامهای بسیاری هستند که تمرکزشان بر «دستاورد» و «نتیجه ملموس» است.
پیش از سفر به عمان، ویتکاف به والاستریت ژورنال گفته بود که امکان مصالحه وجود دارد با وجود اینکه هدف نهایی آمریکا، «برچیدن کامل برنامه هستهای ایران» است.
تنها در کمتر از سه ساعت، فضای مذاکرات در عمان بهوضوح روشنتر شده بود. سید بدر البوسعیدی، وزیر امور خارجه عمان، در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «مایلم از دو همکار خود برای این تعامل که در فضایی دوستانه، مناسب برای نزدیککردن دیدگاهها و در نهایت تحقق صلح، امنیت و ثبات منطقهای و جهانی برگزار شد، تشکر کنم.»
نشانههای مثبت از سوی هر دو طرف، حتی توسط ناظران بیطرف نیز تأیید شد. «هالی داگرس»، پژوهشگر ارشد در اندیشکده «واشنگتن برای سیاست خاور نزدیک»، ضمن اشاره به فضای مثبت گفت که تا اینجا، ایران در مدیریت روایت رسانهای پیشتاز بوده است. او افزود: «در چند هفته اخیر، هر دو طرف، دستکم در کلام، علاقهمند به دستیابی به توافق نشان دادهاند.»
عمان که همواره بهدلیل مهماننوازی، آرامش سیاسی و سابقه میزبانی گفتوگوهای دشوار شناخته شده، شاید در این مقطع زمانی، نقطه تعادل مناسبی برای ایران و آمریکا فراهم کرده است، نقطهای که به هر دو طرف امکان میدهد به آینده مذاکرات خوشبین باشند. اما اینکه آیا دور بعدی گفتوگوها که ایران اعلام کرده هفته آینده برگزار خواهد شد نیز به نتایجی مثبت منتهی میشود یا نه، هنوز مشخص نیست.
Save