خرید، خرید می آورد
دکترعباس زاده با اشاره به تحولات اقتصادی سال جاری، پیش بینی کرد میزان خرید عید مردم، در آستانه سال نو بیش از سال های گذشته باشد.
او گفت: همان طور که در روانشناسي اجتماعي گفته مي شود كه مطالعه، مطالعه و دوستي، دوستي مي آورد؛ طبعاً خريد هم خريد مي آورد.
این استاد دانشگاه مقوله مصرف را متناسب با هویت انسانی افراد جامعه دانست و گفت: در دوران قديم، خريد فقط براي رفع نيازهاي اوليه بود ولي در حال حاضر مصرف نوعي با هویت افراد دخیل و ارتباط دارد.
استاد جامعه شناسی دانشگاه تبریز خاطر نشان کرد: اگر در گذشته مصرف فقط براي رفع نيازهاي زيستي و اساسي بود؛ امروزه حاوي نمادها و نشانه هایی است که طی آن، خريدار به وسيله كالای خریداری شده، هويت خود و تعلقاتش را به نمايش مي گذارد.
روح نوطلب انسان؛ عامل گرایش به خرید عید
عباس زاده تب فراگیر خرید روزهای منتهی به عید را ناشی از روح نوطلب انسان دانست و افزود: خريد در تمام ماههاي سال وجود دارد ولي در روزهای منتهی به سال نو، اصرار انسان به «تازه گی توام با طبیعت» باعث رغبت و گرایش بیشتر او به خرید می شود.
این جامعه شناس با اشاره به آسیب شناسی گرایش به خرید سال نو گفت: متاسفانه گاهی در جامعه ي ما اين مسئله، به صورت افراطي قابل مشاهده است كه مردم طی آن، در مصرف تظاهري يا نمايشي غرق شده اند.
فرهنگ خرید باید تصحیح شود
او «توقعات فزاینده» را یکی از تنش های مهم روابط خانوادگي و زناشويي خواند و با تاکید بر لزوم اصلاح خرید، تصريح كرد: نمي توان منکر آثار مثبت خريدهاي دم عيد در ارتقاءِ روحيه و نشاط مردم شد ولی بايد به گونه ای فرهنگ سازی کرد که مردم در خريدهايشان گرایش کمتری به خرید كالاهاي كاذب و غيرضروري داشته و خرید خود را با محوریت رفع نيازهاي اساسي در نظر بگیرند.
استاد جامعه شناسی دانشگاه تبریز با انتقاد از پرداخت تجمل گرایانه در برخی از برنامه های سیما گفت: در برنامه هاي مختلف سیما، پس از 10 دقيقه اول، تبلیغ انواع مدها و كالاها به ميان مي آيد و اين يك تناقض بزرگ است كه باعث می شود مخاطب در یک موقعیت انتخاب تنوع فزاينده و کاذب قرار بگیرد.
چادر ملی؛ نمونه موفق فرهنگ سازی مصرف
دکتر عباس زاده «اعتياد به خريد» را از دیگر آسیب های گرایش به خریدهای منتهی به سال نو خواند و گفت: متاسفانه گاهی در خرید خود شاهد نوعی گسست و بی هنجاری هستیم به طوری که منشاء خاصی را از الگوی خرید خود، سراغ نداریم.
او افزود: البته در این زمینه گام های مثبتی نیز برداشته شده است که طرح «چادر ملی» از آن جمله است که با استقبال عمومی رو به رو شد و نشان داد که ما هم يك الگوي مناسب پوششي داريم؛ اما این گام ها کافی نیست.
فرهنگ، یک مقوله دیربازده است
جامعه شناس تبریزی با بیان این که مقوله فرهنگسازی، بحثی نیست که با چند گردهمايي ساده به بار بنشیند، این مباحث را «ثابت و در عین حال متغیر» خواند و تصریح کرد: هیچ یک از ما نمي دانيم به طور دقیق از چه زماني «ولع خريد» در ايران به وجود آمد، از چه زماني مدگرايي شايع شد و از چه زماني اسير اقساط وام هاي متعدد شديم که این مصداق ها، همه گی نشان دهنده تغییرات کند و غیرملموس مباحث فرهنگی است.
کارشناس روانشناسي اجتماعي «زندگی برای دیگران» را چالش دیگر مشکلات جامعه امروز خواند و گفت: این پدیده در اصطلاح عاميانه به «چشم و هم چشمي» تعبیر می شود و از ديد جامعه شناسي نیز مي توان آن را نوعی«طلسم انگاري كالا» نامید که طی آن ما به خاطر كالا و به خاطر مردم زندگي مي كنيم نه به خاطر دل خود!
او افزود: كمرنگ شدن عقلانیت جوهرين و اصرار به متفاوت بودن، به وضوح در جامعه ما مشاهده مي شود كه این امر می تواند موجبات بروز بحران هاي روان شناختی، اجتماعی و فرهنگی برای افراد باشد.
تجمل گرایی، پدیده عریان جامعه امروز
دکتر عباس زاده با بیان این که اسراف و تجمل گرایی در گذشته بیشتر محدود به خفاء بوده، گفت: متاسفانه در جامعه امروز بر اثر اصرار و تکرار زیاد این مقوله، نه تنها «قبح اجتماعی» تجمل گرایی از بین رفته است؛ بلکه این پدیده با «پذیرش اجتماعی» هم رو به رو شده، به طوری که امروزه تجمل و اسراف به یک پدیده «عريان» و قابل مشاهد برای همه تبدیل شده است.
خرید افراطی؛ نتیجه دوری از دین و اخلاق
رئیس سازمان استعدادهاي درخشان در ادامه، خريدهاي افراطي را نتیجه دوری از گروههاي مرجع اساسي علمي اخلاقي و ديني جامعه خواند و گفت: این معضل بيشتر، در افرادي هست كه در بعد گرايش ديني با مشكلات و نارسایی هایی مواجه هستند؛ از این رو تفهیم مسائل دینی و اخلاقی می تواند نقش سازنده ای در این راستا داشته باشد.
استاد دانشگاه تبریز خاطرنشان کرد: افرادي كه از اعتماد به نفس كمي برخوردار بوده و خود كم بين هستند؛ معمولاً گرایش بيشتری به تجمل گرايي دارند ولی مطمئناً این افراد جز سرگرداني در بازارها و التیام موقتی از لذت خرید، به نتیجه ای دست نمی یابند.
هدفمندی فرهنگی، همگام با هدفمندی یارانه ها
این جامعه شناس در مورد اثرات گراني كالاها بر خريد مردم گفت: اين از محالات است كه گراني باعث تقليل خريد شود؛ همان طور كه هرچقدر قيمت هروئين افزايش يابد معتاد از مصرف آن دست بر نمي دارد.
دکتر عباس زاده «هدفمندی فرهنگی» همگام با «هدفمندی یارانه ها» را نیاز مهم جامعه امروز خواند و گفت: هدفمندسازي يارانه ها طرح بسيار خوبي است و يقيناً به عنوان منبع اقتصادي، انرژي بخش است ولي به تنهايي راه حل مشكل ايران نبوده و بايد با فرهنگسازي پيرامون مسائل اجتماعي ايران همراه باشد، ضروری است در هزینه کرد آنها کارهای فرهنگی اساسی صورت گیرد.
استاد دانشگاه تبریز در پایان با اشاره به لزوم بسط و اعتماد به مباحث تجارت الکترونیک گفت: امروزه از خریدهای اینترنتی و خرید با كارت هاي اعتباري به عنوان «اعتماد به نظام انتزاعی» که با گرایش جامعه به سمت این خريدها، از اتلاف وقت افراد جلوگیری می شود.
Save