در یکی از روزهای شهریور ماه سری به این خانه می زنم، خانه‌ای که شاهد سکونت سه خانواده بوده است و به گفته یکی از محققان این خطه به نام «کریم میمنت نژاد» ستارخان، پس از ازدواج با دختر سالار قلی خان، داماد این خانه می‌شود و سالیانی در این خانه زندگی کرده است .
با نزدیک‌تر شدن به خانه، مجسمه‌ای از یک اسب و گاری از جنس چوب و چیزی شبیه برنز روبه‌روی در ورودی خانه و در پیاده‌راه مقصودیه، توجهم را جلب می کند.
[خانه ای با قدمتی ۱۹۸ ساله در شهر اولین‌ها]
چند عکسی از آن به یادگار می‌گیرم، همانطور گوشی به دست، وارد خانه نیکدل می‌شوم. موجی از خنکی هوای ناشی از وجود یک درخت تنومند، به صورتم می‌خورد.
از یکی از کارکنان خانه که روی یکی از پله‌های حیاط نشسته است، اجازه فیلمبرداری را می‌گیرم. می‌گوید فیلمبرداری با دوربین ممنوع است ولی با گوشی اشکال ندارد. گوشی را نشان او می‌دهم. با تکان دادن سر، اجازه انجام این کار را می‌دهد.
اول به حیاط خانه می‌روم؛ حیاطی پر از گل و درختان تنومند. اینجا می‌توان اکسیژن خالص را از درختان کهن، دریافت کرد. درختی پر از انجیرهای رسیده را مشاهده می‌کنم که یکی از کارکنان خانه، در بالای نردبان مشغول چیدن آنها است. به حیاط، چشم می‌دوزم؛ حیاطی بزرگ پر از درخت و باغچه پرگل که به درب اصلی منتهی می‌شود.
[خانه ای با قدمتی ۱۹۸ ساله در شهر اولین‌ها]
سردیس صاحب‌خانه، ابراهیم نیکدل به همراه نوشته‌ای درباره خانه در پایین آن، توجهم را جلب می‌کند؛ قدری نزدیک شده و آن را می‌خوانم.
کل حیاط را که از نظر می‌گذرانم، به سمت ساختمان برمی‌گردم. ساختمانی ۲ طبقه و سنتی که نمای آن، از قدیمی بودن این خانه حکایت دارد.
خانه‌ای متعلق به دوره قاجار که در تاریخ ۱۴ مرداد ۱۳۸۲ با شماره ثبت ۹۴۷۰ به عنوان یکی از آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
این خانه به عنوان ستاد مرکزی تبریز ۲۰۱۸ مورد استفاده قرار گرفته است. شهرداری تبریز در سال ۱۳۹۱ آن را خریداری کرد و به این ترتیب، بستر بازدید عموم از آن فراهم شد.
خانه، دارای طاق‌های پیاپی است که برخورداری آنها از گچ‌کاری‌های طرح اسلیمی، چشم‌اندازی بی‌بدیع خلق کرده است، پنجره‌های ارسی شکل، شیشه‌های رنگی را در خود جای داده‌اند و ستون‌هایی محکم، نگهدارنده سقف ایوان هستند. از طرف حیاط، پله‌هایی از دو طرف، مسافر را به اتاق‌های بالا هدایت می‌کند.
از پله‌های زیرزمین،به سردابه راه دارد؛ در واقع، به دلیل وجود طاق‌های قوسی شکل قاجاری و حوض خانه‌ای در وسط این قسمت و وجود هوای خنک در تابستان، انسان را به سپری کردن زمان بیشتر در آنجا ترغیب می‌کند.
اولین مالک این خانه، آقای قلی خان بود که هنرمندی طنزپرداز بود. بعد از وی، خانواده‌های قره‌باغی سکونت کردند و در نهایت به ابراهیم نیکدل رسید که فردی تاجر و واردکننده چرخ خیاطی قدیمی شیرنشان از ژاپن بود.
وجود شیشه‌های رنگی در سردابه، مکان هنری زیبایی را برای گرفتن عکس‌های هنری به وجود آورده است.
بعد از مشاهده قسمت‌های سردابه، می‌خواهم وارد اتاق‌های طبقه بالا شوم که درهای بسته اتاق‌های طبقه بالا را راهم را سد می‌کنند. به علت بسته بودن در، گفت‌گویی با کارمند بخش حراست که خود را آقای ناصری معرفی می‌کند، انجام می‌دهم.
آقای ناصری در مورد قدمت این خانه می‌گوید: اولین مالک این خانه، آقای قلی خان بود که هنرمندی طنزپرداز بود. بعد از وی، خانواده‌های قره‌باغی سکونت کردند و در نهایت به ابراهیم نیکدل رسید که فردی تاجر و واردکننده چرخ خیاطی قدیمی شیرنشان از ژاپن بود.
وی همچنین اشاره می‌کند که این خانه، تغییر کاربری نداده است و فقط در حد مرمت، بازسازی شده است.
بعد از گفت‌وگو با وی، به سمت فردی که قبلاً در حیاط اصلی دیده بودم، رفته و از او، که خود را از اعضای مدیریت داخلی خانه، معرفی می‌کند، چند سوال درباره علت بسته بودن در اتاق‌های طبقه بالای این خانه را می‌پرسم که در جواب، بیان می‌کند که اتاق‌ها در حال مرمت هستند و از ماه آینده، امکان ورود به این قسمت از خانه میسر می شود.
وی با بیان اینکه به دلیل محکم بودن پایه و اساس ساختمان، زلزله‌ای نتوانسته است در آن، تأثیری بگذارد، در مورد تغییر کاربری خانه اشاره می‌کند که در این سال‌ها سعی شده که تغییر کاربری داده شود اما، ما سعی کردیم آن را حفظ کنیم و در حد برگزاری جلسات بسیار مهم مدیریتی از این خانه و اتاق‌های آن، می‌توان استفاده کرد ولی اجازه اینکه کلاً تبدیل به اداره شود، را نداده‌ایم.
در راه خروج از این خانه به ظرفیت های گردشگری شهرم فکر می‌کنم و تصمیم می گیرم ماه آینده، مجدد سری به این خانه بزنم و اتاق‌های طبقه بالا و لوازم داخل آن را ببینم.
خانه «نیکدل» یکی از ۴۰۰ خانه تاریخی موجود در تبریز است که در اقدامی نیک، تعدادی از آنها در ۲ دهه گذشته، شناسایی، تملک و مرمت شده اند، اما دوستداران میراث فرهنگی به اینکه خانه های تاریخی تبریز بعد از تملک و بازسازی کاربری های اداری پیدا می کنند، معترض هستند.
Save